Chùa Việt ở Bangkok.

Mỗi lần bên nhà có giỗ kỵ những người thân trong gia đình có quan hệ gần, vơ chồng tôi thường đi chùa để đọc kinh cầu siêu cho họ. Có hai chùa chúng tôi thường đi, Wat Hua Lamphong cùng đường chúng tôi ở, gần nhà và Wat Pathumwanaram gần khu Centre World trên đường Rama I.

 Wat Hua Lamphong là ngôi chùa lớn, nổi tiếng, có rất nhiều nơi thờ phụng, cả ở phía dưới mặt tiền đường lẫn ở ngôi chùa chính trên cao phải leo lên vài chục bậc thang. Ngôi chùa chính lại có hai điện thờ phía tả hữu bên ngoài. Có thể thắp nhang ở những nơi này trừ chánh điện.    Wat Pathumwanaram ở khu trung tâm Bnagkok, nghe nói là chùa của Hoàng gia. Vào bên trong cổng chùa, thiện nam tín nữ nhận hoa phía trước đem vào cúng rồi bỏ 20THB vào thùng phước sương. Tại đây còn có cả gạo, nước khoáng, y dành cho sư, ai cần, có thể mua cúng dường. Y và hoa thì đặt ở chánh điện nhưng vật thực thì đem ra phía sau, cũng có một chùa nhỏ, ở đây được thắp nhang.
Vào  chùa, cách thờ phụng, các tranh tượng trưng bày đều thuộc về Phật giáo Nam tông (Théravada), câu kinh tiếng kệ khác với Phật giáo Đại thừa ở VN, lại bằng tiếng Thái nên mình thấy xa lạ. Đến chùa chẳng qua là nơi có tượng Phật, một nơi thanh tịnh để mình đọc kinh cầu siêu theo cách của người Việt.
Đôi lần đọc báo, gặp vài nữ tu trên máy bay từ SG đi Bangkok, gặp vài người Việt ở Bangkok, tôi nghe nói ở đây có chùa Việt Nam nhưng cũng không hỏi  thêm là ở nơi nào. Sống ở đây hơn 2 năm nhưng cầm địa chỉ viết bằng mẫu tự La tinh đưa cho tài xế taxi thì nhiều nhất là 3 người biết trong số 10 người được hỏi. Khó !
Giáng sinh và Tết Dương lịch vừa qua, gia đình con gái về thăm VN, việc nhà không nhiều nên chúng tôi rủ Khun Mai,  chị giúp việc đi thăm một ngôi chùa Việt Nam.
Trước đó vài hôm, đã tìm hiểu nên đi chùa nào, ở đâu và khi search cụm từ “Chùa Việt ở Thái Lan” trên Google gặp được bài “Thăm chùa Việt ở thủ đô Bangkok” trên bbc.co.uk/vietnamese ngày 11/3/2013 giới thiệu Wat Upairadchabamrung, tên tiếng Việt là chùa Khánh Vân, không có thông tin gì nhiều, chỉ 11 tấm hình và mỗi tấm đều có chú thích. Tuy vậy cũng biết được  “biển bên ngoài cổng ghi là do người Việt tỵ nạn ở thế kỷ 18 lập ra”, “trên gác của tòa nhà ngang có phần triển lãm nhỏ nói về̉ thời kỳ Chúa Nguyễn Phúc Ánh chạy sang Xiêm La tỵ nạn (1787-1790) và những người theo ông đã lập ra chùa này” và “Nhưng nay, sự quan tâm từ Việt Nam cũng bắt đầu trở lại. Sư Nhuận Ân, từ Sài Gòn hiện trọ trong chùa nói với BBC về lịch sử Phật giáo gốc Việt tại Thái Lan. Theo thầy Nhuận Ân, ngoài chùa Khánh Vân, tại khu Chinatown ở Bangkok có một số chùa khác như Hội Khánh là do người Việt lập.” (1)


Hình chúa Nguyễn Phúc Ánh trên gác chùa Khánh Vân

Cửa chùa Hội Khánh khu China Town nhìn từ xa.

Tôi cũng tìm thấy trên “Trang nhà Quảng Đức” và www.budsas,org  một bài viết của Thích Huệ Giác: “Chùa Việt tại Thái Lan” cho biết đây chỉ là bước đầu giới thiệu để thỏa mãn nhu cầu tìm hiểu về PGVN tại hải ngoại vì trong Thư tịch Phật giáo Thái Lan chỉ có vài trang nói đến PGVN! Qua hai trang web này, độc giả có thể có một cái nhìn khái quát về những- ngôi- chùa- thuộc- Phật- giáo- Việt- Nam còn gọi là Việt tông (Annamnikaya) (thuộc Phật giáo Tàu thì gọi là Chinenikaya). Trên khắp đất nước Thái Lan có 16 ngôi chùa loại này, riêng Bangkok có 7 chùa, mỗi chùa có tên gọi tiếng Thái, tiếng Việt, địa chỉ và một số điểm đặc thù.  Chùa đầu tiên qua bài viết nói trên là chùa Hội Khánh gắn với lịch sử phát triển của Annamnikaya tại đất nước này : “Sau khi ngôi chùa mang tên Thái là Wat Mongalasamagom, (tên Việt chùa Hội Khánh) đầu tiên được thành lập vào khoảng thời các vua Taksin và Dhonburi (1768-1782) (1), PGVN không ngừng tại đây. Chư Tăng Việt tông cũng đã có cơ hội truyền thừa và an vị tại xứ sở này”. (2)
Khi xuống cổng, gặp một cô trước đây là bảo vệ chung cư, chúng tôi mời cô đi cùng, nơi đến là chùa Hội Khánh, tên Thái Lan là Wat Mongkornsamakom ( Mongalasamagom), ngôi chùa đầu tiên do người Việt xây dựng ở Thái trong bài của Thích Huệ giác nói trên, chùa này tọa lạc ngay trong “Phố Tàu” (China Town). Chùa có một cổng chính và một cổng phụ ở hai đường thẳng góc nhau, đến nơi, taxi phải đi vòng hai lần mới vào được bên trong sân chùa vì đường chính chen chúc xe, phố xá chật hẹp, nhìn nhà cửa, cách buôn bán sinh hoạt không khác gì trong Chợ Lớn ở Sài Gòn. Theo một bài viết trên http://vietbao.vn thì ở Phố Tàu còn đầy đủ dấu tích hai ngôi chùa Việt và “Tên chùa Hội Khánh được đắp bằng xi măng, tô màu vàng đỏ còn nguyên vẹn trên cổng ra vào. Ngay tại cửa từ đường của chùa vẫn treo trang trọng tấm biển ghi nhận sự đóng góp của Việt kiều giúp xây dựng năm 1956” (3) nhưng chúng tôi chỉ thấy tên chùa viết bằng chữ Hán và có lẽ khi chúng tôi đến thì biển  “ghi nhận sự đóng góp của Việt kiều” đã hạ xuống rồi chăng?

Cửa chùa (chụp gần)
Tượng các vị La Hán trong chùa.
Một trong những nơi có nhiều người đến cúng bái.
Chánh điện trong giờ cá sư tụng kinh.
Một trong những nơi thờ tự trong chùa.
Các bảo tháp bên phía phải sân chùa

Hôm đó, thiện nam tín nữ và khách đến chùa khá đông, các nơi bán hoa, bánh, nhang đèn tấp nập người mua, bên trong nơi nào cũng đông người đủ mọi lứa tuổi thắp nhang khấn vái, cách bài trí ở cửa chùa và chánh điện giống các chùa Tàu ở Huế và Hội An hơn là cách phổ biến của các chùa trên cả nước nhưng phục sức của sư sãi có vẻ giống với những sư thuộc phái Tăng già khất sĩ ở Việt Nam và âm hưởng của việc tụng kinh như ở các chùa Việt dầu dùng tiếng Thái. Sau này hỏi lại thì được biết người Hoa đã cai quản chùa này từ lâu nay, sân chùa vốn không rộng rãi gì nhưng được trưng dụng làm bãi giữ xe thu tiền, các công trình quanh sân như nơi ở của Sư Tăng, các bảo tháp, hội trường, nơi khách ghi thông tin để chùa làm sớ cầu an… không được trang trí và chăm sóc như các ngôi chùa Thái, ở đây chúng tôi cũng nhìn thấy khách xin xăm, có thầy ngồi giải xăm như ở Việt Nam, chỉ không biết là người được giải có phải đóng tiền hay không?
Vợ chồng tôi, ngoài việc lễ Phật, thăm viếng các cơ sở của chùa đều quyết lòng tìm “một chút Việt Nam” ở nơi này như quan sát các hình ảnh trang trí ở các phòng, các bia ký, tiếp cận với các sư và tiểu để hỏi, tất cả đều vô vọng. Ghé vào toilet trước khi ra về thì tôi cười thầm trong bụng và tự nhủ, đây là nhà vệ sinh dơ dáy nhất tôi gặp sau gần ba năm sống ở đất nước này, dơ dáy, bề bộn giống như người Tàu, phố Tàu!

Nơi bán giấy vàng mã và sớ cầu an.
Các cửa hàng buôn bán ngay trên lề sát phía trái cổng chùa.
 
Xe cộ và người chen chúc nhau trước đường bên phải cổng chùa!

Ra về mà thấy lòng không vui, tự hỏi không biết mười lăm chùa Việt còn lại trên đất Thái thế nào?, có giống chùa Hội Khánh mà tôi hoàn toàn thất vọng này không,? sự nghiệp phát triển Việt tông ở Thái Lan có thành tựu hay không khi ở đất nước này điều kiện phát triển của Phật giáo rất thuận lợi, rất nhiều người Thái theo Annamnikaya và trở thành tăng sĩ, nội bộ không phân hóa và sinh ra những thầy tu quốc doanh như ở nước mình!
Chùa Việt chắc chắn sẽ là chốn tìm về của những con dân Việt xa quê kể cả những người không là Phật tử  vì đó là nơi nương tựa tinh thần, tâm linh của họ. Đọc trên http://vov.vn thấy tin ngày đầu năm Nhâm Thìn, những người Việt xa quê ở Bangkok gồm Việt kiều, sinh viên, nhân viên đại sứ quán Việt Nam đến viếng mấy ngôi chùa Việt ở đây (4) nhưng chắc chắn những nhân viên này đi với tư cách cá nhân hơn là tư cách cơ quan đại diện của nhà nước ở xứ sở này vì chưa thấy thông tin nào nói về sự hỗ trợ của nhà nước Việt Nam cho sự phát triển và hoằng pháp của những chùa Việt ở Thái!

CHÚ THÍCH:
(1)   http://www.bbc.co.uk/vietnamese/pictures/2013/03/130311_viet thai_buddhist_temple.shtml
(2)   http://www.tuvienquangduc.com.au/vietnam/41chuaviet-thai.html
              http://www.budsas.org/uni/u-vbud/vbpha523.html
(3)   http://vietbao.vn/Du-lich/Nhung-ngoi-chua-VN-o-Bangkok/40092907/254/
(4)   http://vov.vn/nguoi-viet/ngay-xuan-di-le-chua-viet-nam-o-bangkok-198264.vov