18/8/14

Nhớ...từ một lần coi phim.





Sau biến cố Mậu Thân, đợt 2 vào tháng 5.1968, nhà tôi cháy rụi. Khi lên Đà Lạt học, tôi  phải xin tá túc ở nhà cô tôi ở cuối đường Phan Đình Phùng. Mỗi chúa nhật, tôi và người em họ ra phố đều nhìn thấy những hình ảnh oai hùng và đẹp mắt: sinh viên sĩ quan (SVSQ) trường Võ Bị Quốc gia Việt Nam và trường Đại học Chiến Tranh Chính Trị đi phố cuối tuần!

Thỉnh thoảng tôi cũng gặp người cháu gọi bằng cậu đang học khóa 25 trường Võ Bị ghé thăm. Cháu lớn tuổi hơn tôi, con đời trước của chồng người chị cô cậu nhưng xưng hô với mọi người trong gia đình tôi như các cháu con đời sau của anh chị. Khi lên học Đà Lạt ghé thăm cô dượng tôi cũng xưng hô với cô dượng bằng ông bà, các em tôi bằng cậu dì, như ruột thịt.

Nhân coi lại phim The Longest Day, đến đoạn người con trai tướng Eisenhower xin ra chiến trường sau khi trị thương ổn định, chỉ huy của anh ta không bằng lòng vì chưa thể chiến đấu như người bình thường được. Vợ tôi bảo: đâu phải con ông Tướng  muốn gì cũng được! (dầu là muốn đi chiến đấu) còn ở Việt Nam thì …??
Chuyện lan man với vợ làm tôi liên tưởng đến người cháu dễ thương đã quá cố này, đến những kỷ niệm với cháu hơn 45 năm trước ở Đà Lạt. Sáng nay, lại đọc trên BM blog bài viết “Chuyện ở Học viện Quân sự West Point”. Rất thú vị và điều này thúc đẩy tôi viết lại vài hàng những kỷ niệm với cháu và những điều tôi biết về trường.

Trường Võ bị Quốc gia Việt Nam nhận sinh viên đã có bằng tú tài II, trúng tuyển sau khi thi đậu vào trường, có thời kỳ phải vượt qua cả kỳ thi vấn đáp (Oral). Khóa sinh được gửi học ở quân trường Quang Trung Sài Gòn 3 tháng để tiếp thu phần huấn luyện cơ bản. Quang Trung là TTHL cho tất cả những người lính bình thường!

“Sau khi xong ở Quang Trung, bọn cháu (khóa 25) được xe đón về trường ở Đà Lạt để học chính thức. Khi xe vào đến cổng trường, một lễ đón tiếp tân khóa sinh diễn ra long trọng, có cả quân nhạc oai hùng, ai cũng rơm rớm nước mắt, cứ như tổ quốc đã giao vận mạng đất nước vào tay mình nhưng khi vượt qua bảng ghi khẩu hiệu “Tự thắng để chỉ huy” trước cổng, lệnh từ chỉ huy ban xuống: “Vất ba lô, tất cả chạy quanh vũ đình trường ba vòng!”. Ba vòng vũ đình trường là 3 cây số! Và từ đó, bắt đầu thời kỳ… huấn nhục”diễn ra trong 56 ngày với những thử thách cực kỳ cam go mà nếu không dốc lòng chắc khó mà tồn tại”. Cháu kể cho tôi nghe những ngày mới về trường như thế. Có lần, cháu ghé thăm, khi tôi lấy xe đưa về, cháu giành chạy xe, tôi bảo, đường lạ để mình chạy, cháu bảo SVSQ Võ bị không để người khác chở trừ phi là những người cùng trường. SVSQ cũng không được đi xe lam, không được ngồi quán cóc, không ăn uống ở lề đường, ở các quán xá bình dân mà phải vào nhà hàng, tiệm ăn sang trọng. Đó là tinh thần “Tự thắng để chỉ huy”, tôi nghe mà ngạc nhiên pha lẫn thích thú.
Cổng trường với khẩu hiệu "Tự thắng để chỉ huy" (ảnh Internet)
Mỗi cuối tuần, phố phường Đà Lạt bỗng đẹp thêm và sang trọng nhất là khu Hòa Bình nhờ có các SVSQ vừa VBQG vừa CTCT đi phép. Nghe kể mỗi sinh viên đều có bốn bộ complet là lễ phục gồm 2 bộ tiểu lễ và 2 bộ đại lễ, hai cho mùa đông và hai cho mùa hè. Chỉ đến khi SV xong thời kỳ huấn nhục, được “gắn alpha” thì mới được đi phép ra phố với lễ phục, mới “được tôn trọng” như con người, mới được cư xử theo hiến pháp và luật pháp. Còn huấn nhục thì cứ gọi là bị đày đọa đến cùng và bị ít nhiều là tùy …hên/xui!.
Chuyện bị sĩ quan chỉ huy hay huấn luyện viên phạt là bình thường nhưng việc bị khóa đàn anh phạt mới là cắc cớ, mới là kinh hoàng, là ác mộng, và việc này có thể xãy ra ngay trong tiệm ăn, nhà hàng, giữa khu Hòa Bình Đà Lạt, năm hai phạt năm một, khóa 24 phạt khóa 25 là …chuyện thường.
SVSQ với lễ phục Đại lễ mùa hè (ảnh Internet)
Sau Mậu thân, do tình hình an ninh , các trường khuyến cáo SVSQ không nên đi quá Ngã Ba Chùa trên đường Phan Đình Phùng và Hai Bà Trưng cũng thế.

Có lần tôi theo cháu vào thăm trường, cậu cháu vào câu lạc bộ uống café, khi vào nơi này phải đi ngang nhà ăn, ở đó treo tại các vị trí trang trọng ảnh của các khóa sinh từ khóa I  là những vị tướng nổi tiếng và đang tại nhiệm của quân lực VNCH. Cũng ở nhà ăn, cháu kể khi ngồi vào bàn ăn, từ động tác bưng chén cơm, đưa vào miệng đến đặt lại xuống bàn đều phải theo hình thể hình học và theo các phương vuông góc với nhau. Không hiểu người ta thực hiện việc này nhằm mục đích gì nhưng nghe kể thật là thú vị và điều này giúp người nghe hình dung được hình ảnh người sĩ quan quân lực VNCH mang lon thiếu úy khi ra trường!.

Từ ngoài cổng đi vào, ghi nhận đầu tiên và cũng là sự thán phục của tôi là mọi nơi đều sạch sẻ, ngăn nắp, nhà cửa, phòng học, đường đi lối lại được bố trí ngay ngắn, sạch đẹp hơn cả công viên và chắc chắn đây là do bàn tay chăm sóc của khóa sinh (chỉ khi so sánh với hai nơi tôi đã từng biết: Trung tâm Huấn luyện Lam Sơn ở Ninh Hòa và Trung tâm Huấn luyện Đống Đa ở Phú Bài - Huế).
Cháu cũng được nghe các niên trưởng kể lại rằng đêm trước ngày làm lễ ra trường cho các khóa tốt nghiệp, các SVSQ trực ở Đài Tử Sĩ giữa khuya thường nghe tiếng chào nhau, tiếng chân mang giày đi trận về đi rầm rập nhưng không thấy người, hỏi đơn vị trước đây của nhau của vong hồn các sĩ quan đã tử trận nên ai cũng sợ phải trực ở đó! Không biết thực hư thế nào?

Chuyện tôi được nghe kể nhiều, không chỉ riêng từ cháu, là nội dung đào tạo và áp lực khi học trong trường. Từ năm 1966, trường VBQGVN thực hiện học trình 4 năm, bằng tốt nghiệp được công nhận có giá trị như bằng cử nhân dân sự nhưng tôi biết, khi ra trường họ là một sĩ quan đa năng đa hiệu, biết lái xe, biết chèo thuyền, biết sữa chữa nhỏ khi xe hay ca nô hỏng hóc, biết nhảy đầm, biết mưu sinh thoát hiểm, biết tổ chức một chương trình văn nghệ hay một đêm vũ hội hóa trang…Điều này làm tôi liên tưởng đến trường Võ bị West Point ở Mỹ và khi tìm hiểu thì đúng là trường học tập mô hình đào tạo của West Point. Mời bạn đọc những trích đoạn này trên BM blog: 
“Ở Mỹ nghe ai nói tao từng học ở West Point, người ta nhìn mình từ trên xuống dưới, như 1 thực thể lạ, một con người hoàn hảo. Không xếp hạng được vì nó không có thể có tiêu chuẩn để xếp”
.
“Chương trình học từ thiên văn vũ trụ đến cách bắt tay, cách uống rượu vẫn tỉnh táo, cách gấp mùng mền chiếu gối đến tranh luận các tác phẩm của Victor Hugo. Trên thông thiên văn, dưới tường địa chất, giữa thấu nhân tâm”.

“Ở West Point, có một slogan là cứ đưa cho tôi một người không phải tâm thần, tôi đều có thể đào tạo thành 1 công dân ưu tú”.


Trích dẫn trên làm tôi liên tưởng tới slogan chữ to đặt ngay trước trường Đào tạo Người nhái ở bán đảo Cam Ranh trước 1975 đại để là: “Việc gì người thường không làm được, người nhái phải làm được!”.
Bằng tốt nghiệp (ảnh Internet)
Tôi không ở gần cháu được lâu vì không còn học ở Đà Lạt năm sau nhưng sau này nghe gia đình kể lại rằng, trước ngày ra trường, người anh em cột chèo với ba cháu là một dân biểu có thế lực ở Sài Gòn có nhã ý đề nghị vận động cháu về làm việc ở Nha Quân pháp bộ Quốc Phòng để khỏi đi chiến đấu nhưng cháu lễ phép cám ơn và từ chối với lý do là không thể phụ lòng tin và mong mỏi của trường. Cả nhà không đồng tình nhưng nễ cháu và không tiếc lời ca ngợi nhà trường.

Ra trường, cháu về đơn vị tác chiến của SĐ2 BB (đóng ở Quảng Ngãi mà mùa hè đỏ lửa 1972 cũng đã xãy ra những trân kịch chiến với Bắc quân), đó là điều mà cháu lấy làm tiếc vì khi ghi danh vào các binh chủng lừng danh như Thủy quân luc chiến, Biệt động quân, Nhảy dù…đã có những đồng môn đỗ cao hơn chọn trước và hết chỗ! Khi cuộc chiến kết thúc, cháu đã mang quân hàm đại úy. Đẹp!

Sau 1975, khi cháu đi tù về, thỉnh thoảng tôi có gặp đôi lần, vẫn như xưa với nụ cười hiền và mắt sáng khi cười, vẫn lễ phép, nhã nhặn, sau đó lại nghe tin cháu về Sài Gòn làm việc cho một hợp tác xã của bạn cùng khóa, hợp tác xã này ưu tiên và ưu đãi cho tất cả đồng đội ở tù về. Sau này, rất vô tình, tôi lại gặp một cựu sinh viên khóa này ở thị trấn tôi làm việc, vậy là anh ta gọi tôi bằng “cậu” và kể lại câu chuyện trên cùng những chia sẻ về sau khi cháu bệnh ở Sài Gòn rồi qua đời và khóa 25 đã giúp đỡ vợ con cháu như thế nào.

Vẫn biết rằng, “La comparaison n’est pas raison” (mọi sự so sánh đều khập khiểng), đem so sánh trường West Point thành lập từ 1802 với trường VBQGVN ra đời ở Đập Đá, Huế năm 1950 (nhưng chỉ với học trình 9 tháng rồi tăng dần lên 4 năm từ năm 1966) là không ổn nhưng tôi nghĩ, sinh viên VBQGVN cũng không khác gì West Point như mô tả dưới đây:
“Nhìn các học viên WP đánh đàn, nhảy, khiêu vũ, võ thuật, hát, ảo thuật, thám hiểm, vẽ…hay thậm chí tỉ mỉ ngồi cắt tỉa giấy để rèn luyện đôi tay khéo léo, bạn sẽ thấy mình sẽ phải cố gắng thật nhiều. Một ngày chỉ có 24h, là công bằng cho tất cả mọi người. Chúng ta phải ngủ 6-8 tiếng, ai cũng chỉ còn 16h trong ngày. Nên phải chia ra, làm gì, học gì trong quỹ thời gian ít ỏi đó. Một WPer nếu sáng sớm không nộp được bảng mô tả công việc trong ngày (daily to-do list) cho bạn trưởng nhóm, thì coi như nắm chắc suất cuốn gói về quê”.

Với tuổi đời chỉ ¼ thế kỷ, chương trình và nội dung đào tạo lúc đầu theo mô hình Pháp rồi Mỹ nhưng trường đã góp phần không nhỏ cho sự lớn mạnh và làm rạng danh quân lực Việt Nam Cộng Hòa với những chiến công lẫy lừng của những sĩ quan đã từ đó ra đi, đã làm những cố vấn Mỹ và sĩ quan đồng minh chiến đấu chung chiến hào không tiếc lời ca ngợi và người của “bên thắng cuộc”… sau khi chiến tranh chấm dứt vẫn còn nễ phục kể cả khi họ chỉ là một tù nhân đang bị đày đọa trong các trại tù.

15 nhận xét:

  1. Bravo, hì hì! Trước năm 75 Đà Lạt là một TP văn hóa chứ không phải là TP Du lịch (Du lịch cũng nằm trong văn hóa), Đà Lạt có nhiều trường Quân sự và Dân sự nổi tiếng. Tôi có nhiều người quen, bạn bè đã từng học ở đấy.
    Công nhận Giáo dục của Mỹ hay. Tôi chưa từng được bước chân vào trường ĐH CTCT Đà Lạt, nhưng khi còn trong quân đội tôi ở ngành này và đã từng học qua nhiều trường CT ở Saigon, Pleiku, Nha Trang với chương trình học và giáo trình của người Mỹ. Người ta dạy cả về nông nghiệp, tâm lý, triết học, tổ chức sinh hoạt cộng đồng, sửa chữa vật dụng gia dụng (như điện nhà, máy móc lặt vặt...)và làm cả... đồ chơi cho trẻ em. Quan trọng là tôi học được biết quan sát, phân tích, nhận xét... để tìm ra cách giải quyết tốt nhất trong công việc.

    Còn phim Ngày dài nhất mà bác HN nhắc tôi coi hồi còn đi học, nhớ ở rạp Khải Hoàn, một phim quá hay mà tới tận bây giờ tôi còn nhớ những chi tiết trong phim.

    Trả lờiXóa
    Trả lời
    1. Có phải nhờ học "làm cả...đồ chơi cho trẻ em" kèm theo chút thiên phú mà bác NHP cắt hình cào cào châu chấu dế chuột đẹp đến thế kia? Ngày ấy thường chàng sĩ quan võ bị nào mà trên áo đeo thêm cái bằng dù nữa thì rất dễ nễ. Do vậy, các SV luôn cố gắng kiếm thêm cái bằng dù nữa bác ạ. Bác NHP thích coi lại Le jour le plus long có phụ đề thì search sẽ ra. HN cố copy cho bác cái link mà không được!

      Xóa
    2. Trong một khóa tôi học mấy tháng ở Saigon vào khoảng năm 1973, thì nhà văn Nhật Tiến có phụ trách dạy về Văn, hay triết gì đó,nông nghiệp thì học ở Bộ Canh Nông học xong ra cấp bằng đàng hoàng, làm đồ chơi trẻ con thì học bên USAID, họ dạy làm vòng trang sức, nhẫn... bằng dây đồng, học làm thủ công mỹ nghệ bằng gáo dừa, tăm gỗ... Hồi đó sinh hoạt thanh niên hay hát "tếu" "cái nhà là nhà của ta, usaid usom làm ra..."

      Hồi đó sĩ quan Đà Lạt là "oách" nhất, còn như tụi tôi thuộc loai lính chuyên môn, nhưng họ dạy tới nơi (với những ai muốn học).

      Xóa
    3. À quên, xưa tôi ở Cu Tí Cu Tèo, học về Cu Tí mà lạ là không bao giờ có ai dạy phải yêu nước Mỹ tư bản hay TT Washington, cũng chẳng dạy phải yêu cái Chủ nghĩa Tư bản, mà chỉ dạy những gì thuộc về xã hội. Thì ra thế, phục vụ tốt được xã hội là mục tiêu Cu Tèo tối thượng, hihi!

      Xóa
  2. Huấn luyện quân đội kiểu Mỹ cũng đầy tinh thần "diệt ngã" của Phật Giáo, anh hongngoc nhỉ!?

    Trả lờiXóa
    Trả lời
    1. Vừa "diệt ngã" vừa cả "bi trí dũng" nữa Nô ơi!

      Xóa
  3. Nghe vậy thì thấy quân lực VNCH đào tạo sỹ quan cực kì bàn bản. Không chỉ thành thạo kỉ năng chiến đấu mà mỗi sỹ quan là một nhà văn hóa.
    VNCH thua cuôc vì Mỹ bỏ rơi miền Nam, từ chỗ viện trợ hai tỷ mỗi năm còn lại 800 triệu (Lời tổng thống Thiệu ). Người Mỹ thực dụng, bỏ ra một đồng cho ai thì họ phải thu lại một đồng rưỡi, Còn Tàu cho ai một đồng họ không cần thu lãi mà làm sao đó để người được cho mất đi vài ba đồng. Thấy rõ họ không bỏ miền bắc mà vẫn chi viện cho miền bắc đánh cho Mỹ cút đánh cho ngụy nhào. Sau đó thì VN mất đất liền, mất đảo, mất biển, không chừng mất nước nữa.....

    Trả lờiXóa
    Trả lời
    1. Thật ra không ai trong số sĩ quan dám tự nhận là một nhà văn hóa nhưng chắc chắn là họ có văn hóa bác Bu ạ. Khi chính phủ quân nhân ở Sài Gòn sau đảo chánh 1963 điều một số đơn vị ra "dẹp loạn" ở miền Trung (ám chỉ các phong trào xuống đường đấu tranh của Phật giáo mà sau này biết là có sự tác động của "ta"), binh lính sống nhờ nhà dân, tự lo ăn uống, chỉ huy của họ chỉ có cấp bậc từ trung sĩ đến thượng sĩ mà khi họ rời đi, cả xóm tiễn đưa, rơi lệ...dầu họ chỉ ở chưa tới 2 tuần! Chuyện Mỹ bỏ rơi VNCH thì sau này đã có quá nhiều tư liệu được bạch hóa và công bố nhưng người Mỹ khi quan hệ không đặt vấn đề "4 tốt" và "16 chữ vàng", Tổng Thống Diệm, qua những hình ảnh và tư liệu còn đến nay thấy không hề có sự khép nép khi tiếp xúc với những nhà lãnh đạo Mỹ. Hihi.

      Xóa
  4. Bỏ qua khác biệt về quan điểm,tôi rất tiếc một nền giáo dục MN trước đây ;đúng là rất hiện đại mà vẫn đậm bản sắc dân tộc !Tôi có người bạn gởi con qua tới Mỹ học một trường thiêu sinh quân cực kỳ nghiêm khắc và cháu trưởng thành không tưởng tượng nổi (đó là cháu gái nhé) !

    Trả lờiXóa
    Trả lời
    1. Hehehe...chả thế mà các ông lớn, các đại gia xứ mình đều gửi con qua Mỹ học đó sao

      Xóa
    2. Nền giáo dục đó bị chính quyền cách mạng phủ nhận hoàn toàn (sổ toẹt) nhưng sau này, việc này việc khác sau vài mươi năm vẫn thấy dùng lại ở các trường nhất là chuyện thi cử và thẩm định kết quả học tập. Gần đây, nhiều bài viết trên net tỏ ý tiếc là chúng ta đã bỏ quá nhiều điều tốt đẹp của nó và trong số những ý kiến tiếc rẻ đó, có cả của những nhà giáo dục tầm cỡ hiện nay. (Chữ tầm cỡ này được dùng khi nói đến cả trình độ lẫn chức vụ chứ tiếng tăm như nhà giáo ...soạn từ điển thì không nói đến)

      Xóa
  5. Anh HN à , có một thời mình bị xem như là sản phẩm của một nền giáo dục , văn hóa đồi trụy , phản động . Thiệt là "mặc cảm" quá đi !!! (((-:

    Trả lờiXóa
    Trả lời
    1. Chuyện kể rằng có một "thủ trưởng" hồi mới vào kiếm đâu mấy quyển Playboy cất kỹ để "dùng dần dần". Không may bất ngờ bị nhân viên "phát hiện" và hỏi, ông ấy bảo rằng: "Để tôi coi xem chúng nó đồi trụy đến mức nào?" Hihi. Cám ơn MB nhiều về cmt này.

      Xóa
  6. Giáo cũng đã có 2 năm học Sư phạm ĐL, và cũng có biết những gì gì anh HN tả. Rất ấn tượng!

    Trả lờiXóa
    Trả lời
    1. Vậy mà các em gái HN ngày xưa cứ chế giễu chữ Võ bị khi viết tắt thành Vỏ bí, vợ bỏ, Chiến tranh chính trị (CTCT) thành Cu Tí cu Tèo đó giao ơi!

      Xóa

Flags..


Flag Counter