Những ý nghĩ rời nhân tháng tư

 Những ý nghĩ  rời nhân tháng tư.

 

Đón người thân đi cải tạo về đến ga năm 1988

“Tháng Ba đã qua rồi và mùa hè sắp đến. Mỗi ngày với em đang là một kì diệu được trông đợi anh à.” (Trích thư của người quen, ba mươi tám tuổi)

1.Tháng tư, những bài viết về nhạc sĩ Trịnh Công Sơn nhân kỷ niệm 12 năm ngày mất của ông trên blog, trên FB, trên internet, những chương trình ca nhạc tưởng niệm ở các thành phố lớn, hát nhạc TCS ở các quán café tỉnh lẻ cho thấy rằng công chúng yêu nhạc vẫn còn nhớ ông, nói cách khác, ông vẫn tồn tại đâu đó bên đời của nhiều thế hệ.

Cho hay, đàng sau mọi đồn đoán, mọi tị hiềm, mọi âm mưu, định kiến…bài viết của Trịnh Cung, Liên Thành… cả những bài ca ngợi, xưng tụng ông rồi cũng sẽ theo thời gian phai nhạt dần, chỉ còn lại nghệ thuật âm nhạc của ông trong lòng công chúng như nhạc Phạm Duy, như thơ Bùi Giáng, như những tiểu luận về các vấn đề triết học của Phạm Công Thiện…

Tưởng nhớ TCS với tôi trong những ngày này, không hiểu sao tôi cứ nhìn thấy lại hình ảnh Khánh Ly trong một chương trình ca nhạc của đài THVN trước 1975 phát ở Sài Gòn khi Khánh Ly ở độ tuổi vừa 30 giới thiệu bài “Để gió cuốn đi” trước khi hát. Tôi còn nhớ (gần như) nguyên văn lời giới thiệu này. Và tôi cứ lẩm nhẩm hoài để rồi viết comment cho một người bạn: “Sống trong đời sống, cần có một tấm lòng”, ôi, cần biết bao, đáng quý và trân trọng biết bao …những tấm lòng bè bạn.

2. Tháng tư, lác đác đã thấy vài bài viết về sự kiện 1975.

Thử tưởng tượng rằng trong ngày mở đầu tháng 3.1975, một bé gái chào đời, đi học, ra trường, lập gia đình, sinh con đẻ cái, ba mươi tám năm sau bé gái đó đã là một phụ nữ trung niên, nếu ở nông thôn có thể đã có cháu nội, cháu ngoại. Vậy mà…

Nhớ lại hồi tôi còn ở nhà quê, thập niên 1960’s, thấy trong nhà có tờ truyền đơn, thường do máy bay L-19 rãi xuống những nơi nghi ngờ là có Việt cộng hoạt động để kêu gọi chiêu hồi in bài thơ chép tay lấy từ ba lô của một anh bộ đội tử trận ở Quảng Ngãi (lấy thủ bút làm bản kẽm để in), gửi về cho mẹ là bà Trần Thị Phần ở Hải Dương, bài Thư gửi mẹ, kể lại việc hành quân từ Bắc, qua Lào vào miền Trung và những chuyển biến tư tưởng khi đối chiếu giữa điều được nghe trước khi vào Nam với những gì anh đã chứng kiến bằng  nhiều câu thơ thật xúc động:

 

  Những chiều Trường Sơn núi rừng cô quạnh.

  Mẹ hiền ơi con chợt nhớ quê mình 

            Khói lam chiều, giàn mướp lá lên xanh

            Con bướm nhỏ, mái đình xưa ôi, nhớ quá!

Anh nhìn thấy miền Nam không khác gì quê anh ngoài Bắc:

            Cũng bóng dừa xanh, cũng những con đường     

  Con trâu về chuồng, tiếng tiêu gợi nhớ

Anh bâng khuâng khi phải làm nhiệm vụ người lính theo mệnh lệnh cấp trên dầu trong lòng không muốn:      

            Xóm dưới làng trên niềm vui ngây ngất

  Sao người ta bắt con đốt xóm, phá cầu?

  Phải gài mìn, gây tang tóc thương đau?

còn đây nữa:

  Đã bao lần tay con run rẩy

  Khi gài mìn để sau bỗng thấy

  Xác người tuôn máu đổ chan hòa

  Máu của ai, của bà con ta, của những người như con như mẹ! .

Rồi anh kết luận:

 Đêm hôm ấy mắt con nhòa lệ

 Ác mộng về, con trằn trọc mãi không yên!.

Có thể có người cho rằng đây là bài thơ dựng lên cho việc chiêu hồi nhưng nếu là có thật thì sau chừng ấy năm, hài cốt anh có được đem về đoàn tụ với gia đình bà Phần và gia đình bà có được hưởng chế độ gia đình liệt sĩ hay bị ghép tội là có con phản động về tư tưởng, nối giáo cho giặc! ??.

3. Tháng tư, sinh nhật cô bé học trò tôi dạy kèm ở nhà từ lớp 9 đến 12 khi tôi là sinh viên học ở Huế, em là cô bé học trò ngoan, học giỏi và xinh đẹp, có năm được trường Đồng Khánh Huế chọn sắm vai bà Trưng cưỡi voi diễu hành qua các phố lớn ở Huế trong dịp lễ Hai Bà Trưng.

Bốn năm ròng, mỗi tuần 3 buổi, mỗi buổi hai giờ, biết bao nhiêu kỷ niệm!

Mất dấu nhau một thời gian dài rồi gặp lại khi em đã là trưởng khoa một bệnh viện lớn cấp tỉnh, em than phiền về quan hệ trong gia đình không như mong muốn, hơi thất vọng về chồng con nên đã chọn con đường tiếp tục học như em vốn rất ham học từ xưa và rất may, em xong bằng Tiến sĩ Y khoa không lâu thì cả gia đình xuất cảnh, tôi cứ hy vọng sự kiện này sẽ giúp em tìm thấy những thay đổi tích cực hơn.

4. Khi “Bên thắng cuộc” vào tay mình năm ngoái, tôi đọc ngốn ngấu, bỏ qua những chương mục chưa cần quan tâm, bây giờ đọc lại tập 2 : “Quyền bính” mới thấy những mất mát lớn lao từ sau ngày đất nước thống nhất về con người, về lãnh thổ, về cơ hội phát triển đất nước, về niềm tin của cán bộ đảng viên và nhân dân, của quốc tế đối với đảng cầm quyền.

Vết thương do chiến tranh chống Mỹ chưa liền da thì vết thương do chiến tranh biên giới Tây Nam rồi biên giới Bắc tấy ra, mất mát liên hệ đến nỗi đau của những người mẹ, người vợ thật không cùng, bất giác tôi liên tưởng đến thân nhân của những người ngã xuống ngay cửa ngõ vào Sài Gòn những ngày cuối tháng tư 1975, của những người chết trong các trại cải tạo từ Nam ra Bắc, của những người chết vì đói khát, bị hải tặc hãm hiếp, bị chìm ghe trên đường vượt biển…

Tháng tư, tôi cũng lại thản mản nghĩ về nỗi đau của người vợ người chiến sĩ tình báo, nhà báo, nhà văn Vũ Bằng lặng thầm chịu đựng sự khinh bỉ của bà con, của xóm giềng  nơi bà sống ngoài Bắc khi chồng bà lên đường làm nhiệm vụ trong lớp vỏ của một người di cư vào Nam, theo giặc (!). Và sau 1975 một thời gian lâu ông mới được ra công khai, khi về lại miền Bắc để có thể ăn “Món ngon Hà Nội”, để kể vợ nghe những “Thương nhớ mười hai” của mình thì bà đã qua đời!

Nhà văn Vũ Bằng và vài tác phẩm của ông

Những người cầm nắm vận mạng đất nước này không có cách nào khác hơn để tránh những oan nghiệt này hay cộng nghiệp của dân mình lớn đến mức phải lãnh những chuyện nói trên, không cách nào khác hơn để nhà tù ở VN bớt đông đúc hơn, ngày xưa thì sĩ quan và binh lính chế độ cũ, ngày nay thì bọn trộm cắp, cướp giật, bọn tham nhũng tép riu, bọn lừa đảo và những người yêu nước hay sao??