những điều mẹ dạy
Mẹ
tôi là con thứ. Trước khi lấy chồng, mẹ được học chữ Nho và sau này về
nhà chồng, lại được ông nội cho đi học thêm quốc ngữ - một trường hợp
hiếm có trong bối cảnh nông thôn Việt Nam ngày ấy. Có lẽ nhờ tiếp thu,
dù không nhiều, cả hai dòng văn hóa đó, lại sống trong một gia đình nề
nếp nên mẹ tôi thường vận dụng lời thánh hiền trong việc dạy dỗ con cái, điều mà chúng tôi ít để ý và phần tôi mãi đến sau này mới nghĩ ra.
Không rõ ngày xưa, khi bắt đầu học chữ Nho, mẹ có bắt đầu bằng Tam thiên tự hay không nhưng điều chắc chắn là bà thường nói nhiều về Minh tâm bửu giám
(quyển sách mà khi bắt đầu kiếm được những đồng tiền đầu tiên trong
cuộc đời, tôi đã mua để tặng mẹ). Những ngày còn ở bên mẹ hoặc về thăm
nhà sau một tuần lễ trọ học, thường nghe mẹ nói với tôi hoặc khi đàm đạo
với khách hàng những câu rút từ Minh tâm bửu giám để khuyên răn hay lý giải một điều gì đó trong cuộc sống đời thường.
Như
bất kỳ một chú bé nhà quê nào khác, những trò chơi ấu thơ của tôi cũng
theo thời vụ: bắt cào cào, châu chấu, đá banh, thả diều, bắt ve … Tôi ít
được chơi hoàn toàn tự do thỏa thích như những bạn đồng lứa vì bị mẹ “kìm kẹp” nhắc nhở.
Còn
mãi một ấn tượng sâu sắc, ảnh hưởng đến tình cảm, tính cách tôi sau này
là lần dùng ná cao su bắn chết một chú bồ chao trên cành mận thấp trước
sân nhà. Khi tôi phát hiện ra thì hai chú chim con đang được mẹ mớm mồi
và tập chuyền cành. Sau khi bắn rơi con chim mẹ, tôi mang vào khoe
thành tích với mẹ để chuẩn bị chạy ra hạ tiếp cả bầy. Mẹ nhìn xác con
chim, không nói lời nào, có vẻ buồn buồn, mãi một lúc lâu sau mới hỏi :
“Giả sử mẹ kiếm thức ăn về cho con, đến nhà, một người nào đó chờ sẵn và
bắn chết mẹ thì con lc đó sẽ như thế nào? Bây giờ con còn muốn bắn chết
con chim bố khi đang kêu khóc về cái chết của vợ mình!”. Phải nói thật
lòng lúc đó, mặc dầu hiếu thắng nhưng tôi vẫn cảm được điều mẹ nói và
thấy xấu hổ, để rồi từ đó về sau, tôi không bao giờ còn có ý định bắn
chim nữa.
Một
trưa hè nọ, ở nhà chỉ có hai mẹ con tôi. Không gian rộng lớn và vắng vẻ
tràn đầy tiếng ve rên rỉ ngoài vườn. Tôi ngồi chơi khi mẹ đang khâu vá
ngoài hiên. Không hiểu sao trong tâm trí cậu bé non nớt ấy thoáng hiện
lên ý nghĩ về cái chết. Tôi hỏi mẹ: “Mẹ ơi, chết là gì? Chết rồi, người
ta sẽ đi về đâu?” Mẹ bảo: “Con còn nhỏ quá, hỏi điều đó làm gì ? Bây giờ
cha đã mất, các anh chị rồi sẽ có vợ, có chồng. Ai rồi cũng phải lo cho
gia đình họ. Còn con, giờ phải gắng học để sau này khỏi khổ”. Có lẽ,
với tôi đó là lần nhắc nhở quan trọng nhất, lớn lao nhất mà tôi mãi mang
theo để định hướng cho đời mình. Sau này, khi lên cấp 3 và cả ở đại
học, bà còn nhắc nhở đôi lần nhưng chỉ cần một lần, lần đầu tiên mà tôi
đã ghi lại ở trên.
Tôi
sinh ra vốn nhỏ con, ốm yếu, lúc nhỏ vẫn hay đau vặt, cảm cúm luôn. Mẹ
tôi thường phải cạo gió cho tôi, những lúc như thế đau không chịu thấu,
có khi phải bò lăn bò càng trên chiếu. Mẹ bảo: “Con cứ tưởng tượng như
mình đang làm điều gì sai trái, bị cảnh sát bắt vào tù tra khảo thì sẽ
thấy việc mẹ cạo cho con nào có ăn thua gì”. Bà chỉ nói như thế mà tôi
“ngộ” hẳn ra để thấy cái đau bỗng nhẹ không. Hoan hô mẹ, mẹ đúng là bà
tiên với chiếc đũa phép quá nhiệm màu!
Bắt
đầu năm 1965, chiến tranh lan ra khắp nông thôn miền Nam, gia đình tôi
phải về phố tránh bom đạn. Ba gia đình anh chị vẫn ở chung với mẹ và
tôi. Nhà không rộng, các cháu lại thường đùa giỡn chọc phá, đuổi bắt
nhau, vốn lo sợ các cháu chạy té, mẹ hay nhắc nhở. Lời nhắc lặp lại
nhiều lần tôi vẫn nhớ như in: “Vui chừng nào thì buồn chừng đó, cười bao
nhiêu thì khóc bấy nhiêu đó cháu!”. Sau này khi đã đọc ít nhiều, tôi tự
hỏi phải chăng cái tư tưởng âm trung hữu dương căn đã được mẹ “cụ thể hóa” qua lời nhắc đó?
Lớn
lên, có gia đình, tôi vẫn hay dùng những câu ngày xưa mẹ nói để nhắc vợ
con. Đến nỗi, vợ tôi cũng “lậm”, gặp việc lại thốt lên: Kiến bất thủ như tầm thiên lý.
Có dịp tâm tình với mẹ, tôi ta thán về cái nghèo của mình, bà thường an ủi: Thiên sanh nhân hà nhân vô lộc, địa sanh thảo hà thảo vô căn? Sau này mỗi lần bế tắc trong cuộc sống tôi lại nhớ mẹ, nhớ lại câu trên để cảm thấy… nhẹ lòng.
Mẹ
ơi, ngày xưa, con cứ tưởng thằng con út ốm yếu này vẫn được ở bên mẹ
hoài để được chở che, dạy bảo, săn sóc… Nhưng cuộc đời đã đẩy con đi xa
mẹ, từ một tuần của những năm trường huyện đến vài ba tuần của những năm
trường tỉnh, đến cả tháng của những năm sinh viên, rồi sau này là miệt
mài một hai năm mới về dăm ba ngày với mẹ. Biết mẹ luôn đợi chờ, mong
ngóng con cháu về chơi (nhất là những ngày tết, ngày hè), nhưng nợ cơm
áo đời thường đã đẩy đưa, để rồi dẫu trong lòng không muốn, chúng con
bỗng như trở thành những đứa con bất hiếu!
Có
những năm, đi chùa nhân lễ Vu Lan, được gắn cái bông hồng lên ngực,
thấy hạnh phúc vì mình đang còn mẹ nhưng sau đó lại thấm thía buồn vì
tính ra mình đã xa mẹ gần bốn mươi năm!
Nhà thơ Tường Linh chỉ mới xa mẹ có mấy năm thôi mà đã thốt lên:
Mẹ nghìn xa, sáu năm rồi mẹ hỡi
Con không về tóc mẹ trắng nhiều không?
Mùa mưa bấc gió sông Thu lành lạnh
Lửa ai nhen cho mẹ bớt se lòng?
Các
cháu nay đều rất chăm học và rất thương yêu loài vật. Chỉ cần một câu
nhắc qua là các cháu đã tự ý thức. Phải chăng trong chúng có được những
tích cách đó là nhờ thừa hưởng gien trội của bà?
Ngày xưa khi dạy chúng con điều hơn lẽ thiệt trong cuộc đời, mẹ dẫn cả Minh tâm bửu giám,
“giáo án” đó đâu có phần “yêu cầu tư tưởng” phải đạt. Nhưng chính những
lời dạy ấy đến bây giờ con vẫn còn nhớ, vẫn thực hiện và dạy lại con
cái mình. Tất cả há chẳng nói lên rằng mẹ chính là Cô Giáo Đầu Tiên Và Vĩ Đại Nhất của anh chị em chúng con đó sao”?
Quế Sơn, 05/7/2000
Các Anh, Chị NT họp mặt với Miêu Nữ và Chị Ong Rừng , em có nghe kể là vui lắm, tiếc quá em khg có mặt, hy vọng sẽ có dịp được diện kiến " dung nhan các lão tướng NT " nha
" Tất cả đều cùng chủ đề "mùa thu" và ai cũng nhìn "chú AQ" của em cười cười, anh không biết vì sao. "
Em chúc anh Hongngoc thật vui và hạnh phúc thật nhiều trong chuyến về thăm quê và đặt biệt là thăm Mẹ của Anh.
Mẹ anh thật tuyệt!
Mẹ KT chỉ được học chữ quốc ngữ và luôn bận rộn với cơm áo gạo tiền nên chỉ dạy con cái qua đức tính chịu thương chịu khó và yêu thương con cháu hết mực.
Phần dạy con chủ yếu là ba. KT ảnh hưởng nhiều tính cách của ba là vậy. Có lần đánh em, ba KT nói: con đánh em như thế thì sau này sao có thể là người mẹ hiền được. Hãy nhìn mẹ con kìa!
Lời răn dạy đôi khi chỉ là thế, cũng đủ ta hiểu mình phải làm gì phải k ạ?
-----------------
MẸ
” Tặng những ai đang diễm phúc còn Mẹ
& những ai từng diễm phúc có Mẹ “
Tranhodung
Này bạn , nếu đang còn có mẹ
Bạn - người hạnh phúc nhất trên đời
Ta xin tặng bạn hoa hồng thắm
Gắn lên ngực áo , phía tim mình
Này bạn , nếu đang còn có mẹ
Hãy nghe nhịp đập trái tim mình
Và nghe nhịp đập trong tim mẹ
hòa cùng một nhịp giữa nhân gian
Từ khi khôn lớn, xa lìa mẹ
Bạn có bao giờ biết ngóng trông
Một vòng tay mẹ ,như trời biển
Che chở con ,từ thuở lọt lòng
Từ khi rời khỏi vòng tay mẹ
Vỗ cánh chim bằng , mơ biển khơi
Bạn có bao giờ ngồi nhớ lại
Tiếng ru hời của mẹ ngày xưa
Mẹ ở quê nhà xa lắc đó
ngày đêm mòn mỏi ngóng con về
Vòng tay mở rộng : chờ ta ghé
Sao chẳng quay về bên tiếng ru ?
Nếu như mai mốt không còn mẹ
Ai nhốt dùm ta những nỗi buồn
Ai người xoa dịu lòng ta xót
Ai đón ta về, nương náu tâm
Bạn hỡi , nếu như không còn mẹ
Ai khuyên ta sống thẳng trên đời
Quê hương : chốn mẹ chờ ta đó
Hơi ấm bên trời , đâu phải quê
Này bạn , nếu như không còn mẹ
Ta : kiếp lạc lòai, phận : cút côi
Nâng chén rượu buồn như nước mắt
Hiểu mình , chỉ có Mẹ ta thôi !
Mây trắng sẽ là khăn tang trắng
Ta : Kẻ mồ côi đội dưới trời
Dâng chén rượu tràn ,thay nước mắt
Rót gửi càn khôn - tạ lỗi Người
tranhodung . Mùa Vu Lan .
2011- 2012 .