ANH SÁU
Ký họa của Dũng Nôbita |
Chiều hôm qua, mở
email, thấy tin buồn, Nobita báo tin anh Trầm Xuân Sáu tức nhà báo Thẩm Dương,
Thẩm Diên An (trước 1975) đã đến “trạm cuối cùng trên chuyến xe đời hư ảo”!
Chiều nay Nobita - khi biết tôi có bài viết về anh- gửi email đề nghị post lên
blog như một nén nhang, một nắm đất tiễn anh về cõi vĩnh hằng. Anh Sáu ơi, khi
viết những giòng này, em vẫn biết sống
chết là lẽ thường, vẫn biết lẽ “sinh ký tử quy” nhưng vẫn thấy xót xa, vẫn không cầm được
nước mắt…Anh em vẫn mãi nghĩ về và nhớ thương anh.
Rời Nha Trang về sống với con
cháu ở Sài Gòn rồi lại theo gia đình con gái qua Bangkok sống, nhớ nhà, nhớ cảnh, nhớ người
nhiều nhưng nghĩ và nhớ về anh chiếm chỗ lớn trong tâm tưởng tôi. anh Sáu, Trầm
Xuân Sáu.
Hồi giữa thập niên 1990, khi
tôi đang dạy giờ ở trường bán công Lê Lợi
Diên Khánh, có lần một đồng nghiệp, cô Thu, mời về nhà ăn đám giổ, tôi
đến dự và đó là lần đầu tôi gặp anh, là ba của cô Thu và là chủ nhà.
Hôm ấy mời khá đông, anh vui
vẻ tiếp đãi đồng nghiệp của con mình, ân cần với mọi người, tôi thấy anh có vẻ dễ
gần.
Không lâu sau, biết anh có bà
con với anh Nhơn, anh Thông là những người bạn lớn tuổi, tôi có dịp gặp anh
nhiều hơn, khi tại nhà anh, khi tại nhà anh Thông, khi quán xá.
Trước 1975, anh là Đại úy
quân lực VNCH, chỉ “cải tạo” vài tháng theo đề nghị của anh với chính quyền địa
phương cho “dễ coi” vì anh là Việt cộng
nằm vùng (mà rất lâu sau này tôi mới biết). Lý do đơn giản vì chúng tôi chỉ
nói chuyện văn nghệ, chuyện thơ văn, sách vở, trong câu chuyện, nếu có dính
dáng gì đến chính trị thì thái độ của anh là không bằng lòng, hồi ấy tôi thích
điều đó.
Sau khi học xong dự bị và vài
chứng chỉ toán, anh làm báo, cộng tác nhiều nhất với tờ Thời nay của ông Nguyễn
Văn Thái, bán nguyệt san có số ấn bản tiêu thụ nhiều bằng hoặc hơn cả Phổ Thông
của ông Nguyễn Vỹ cùng thời, anh Sáu ký nhiều bút hiệu khác nhau nhưng bút hiệu
tôi quen thuộc là Thẩm Dương và Thẩm Diên An. Thật không ngờ là sau này mình
lại có duyên gặp được anh, tôi đã cố gắng tìm tòi trên internet về những vấn đề
liên hệ đến Thời Nay và tìm cả ở ngoài vài số có bài viết của anh về tặng anh
làm kỷ niệm nhưng chưa có duyên gặp!
Khi vào Thủ Đức, anh vẫn tiếp
tục viết báo và do bất mãn với chính quyền Sài Gòn, có chút lãng mạn nghệ sĩ, lại được bên kia móc nối do gốc gác gia đình có
cha tham gia kháng chiến và người anh là liệt sĩ , anh trở thành “cơ sở cách
mạng”. Chỉ có điều anh chưa kịp cống hiến gì cho “sự nghiệp giải phóng dân tộc
của Đảng và nhân dân ta” thì chiến tranh kết thúc.
Sau 1975, ít nhiều anh cũng
là con cưng của chế độ, với xã, huyện quê anh, anh là trí thức, sĩ quan chế độ
cũ sớm giác ngộ cách mạng, anh được tin dùng, được đưa ra miền Bắc công tác vài
lần cho tỉnh, nhà anh trở thành nơi các yếu nhân từ Hà Nội vào ghé thăm vì xã
Diên An của anh là mô hình HTX thí điểm đầu tiên của Huyện, cũng là nơi các ông
bà Liên Xô đi du lịch ghé thăm…nhưng cũng chính những chuyến đi này, những cuộc
tiếp xúc với các viên chức chính quyền mới từ chiến khu hay tập kết về, cái mà
ngày- xưa-anh-nghĩ-là-đã-không-là-như-anh-nghĩ! Từ đó, cái nhìn về chế độ của
anh khác dần.
Vừa để giải quyết nhu cầu
tinh thần, vừa có thể - may ra - có thêm thu nhập, từ đầu thập niên 90 anh dịch
sách, dịch thơ Đường, làm thơ, vẽ tranh sơn dầu, viết hồi ký, vào các dịp Tết
còn làm vài ba câu đối, tuy không thường xuyên nhưng cũng đủ để gặp bạn bè tâm
giao anh tặng họ. Và tôi, đứa em nhỏ nhất cũng được anh ưu ái gửi cho mà tiểu
thuyết “Chuyện tình bên hồ Gấu” nxb Văn học là một trong những thành công sau
này của anh vì cuốn này anh dịch thoát, hay và văn phong trẻ trung, ít thấy ở
một người trên 60 ở nông thôn vào thời điểm anh dịch. Anh cũng ưu ái cho tôi xem
chồng bản thảo viết tay “dày cui” một tác phẩm nửa tự truyện, nửa hồi ký nhưng
rất tiếc không hiểu có phải chỉ là tay bị run do hẹp động mạch vành hay còn lý
do nào khác khiến anh bỏ dỡ giửa chừng khi đã đi hơn nửa đoạn đường. Những bài
thơ anh làm, anh dịch “rất thơ” không phải kiểu “ghép chữ thành vần”như vô số
“nhà thơ” đụng đâu “ra thơ” đó!
Anh Sáu (tận cùng bên phải) trong lần ra mắt tập thơ "Khi ngó lại đời mình" của Vũ Ngọc Giao 15.5.2010 |
Văn anh viết sáng sủa, gọn và
chắc, viết ngắn nhưng sức chứa dài, tôi nghĩ có lẽ nhờ anh đã có một thời gian
viết lách nhiều năm trước đây và sau này vẫn thường xuyên tiếp cận với văn học
đương đại trong và ngoài nước.
Ngày ông Cung Giũ Nguyên (tác giả Le fish de la baleine), thầy anh qua đời, bạn bè cùng lớp giao anh viết điếu văn, anh viết súc tích cô đọng nhưng cũng rất xúc động, tiếc là sau đó không dùng vì ban tổ chức đám tang cần đến sớm hơn.
Điều thú vị khi nói chuyện
với anh là anh hay nhắc kỷ niệm với người này người khác là những nhà văn, nhà
báo, chuyện anh kể là cái tôi cần vì muốn biết thêm về họ qua nhân chứng sống
là anh.
Có cảm tưởng ở Diên An anh Sáu
không có bạn bè văn nghệ, có chăng chỉ là cùng xóm cùng làng, sĩ quan chế độ
cũ, vài ông Việt cộng về hưu không trình độ, ít thức thời nên tôi thấy anh chỉ
thường chơi với “anh em nhà Võ Cạnh”, mà họ ít khi ủng hộ anh trong sáng tác
hoặc phát biểu, vì anh cũng có cái bệnh là khi gặp đúng chủ đề là anh thao thao
bất tuyệt, anh dành đài, anh độc thoại… để xả những gì chất chứa từ khi gặp
những người anh em lần trước. Do vậy, có bạn anh vẫn cứ cô đơn!
Những năm sau này, qua chúng
tôi, anh gặp gỡ và giao tiếp với nhóm bạn Nha Trang của tôi, anh và anh Cuồng
Từ cũng rất tin cậy và tâm đắc nhau nên họ có thêm nơi để chạy lên chạy xuống . Trong guồng quay do giao tiếp đó, khi được
anh em đề nghị, anh gom những bài thơ
mình sáng tác và dịch thành một tập vào năm 2010. Vẫn là Dũng nobita biên tập,
vẽ bìa và trình bày, vẫn là chỗ quen của anh em ở đường Bà Triệu in. Trước đó
ít lâu, tôi cũng vừa in xong tập tản văn của mình. Vậy là hai anh em rủ nhau
cùng phát hành một lần ở Sáu Lượng,
nhà hàng khá thoáng mát, thức ăn ngon nhất nhì Diên Khánh, mời bạn bè ở Nha
Trang lên ăn uống và…nhận sách tặng! Anh rất cảm động khi quen anh chưa lâu
nhựng Nobita chăm chút kỹ lưỡng tập thơ Chút
gì còn lại cho anh và khi dự ra mắt, lại tặng anh một bức ký họa về anh do
chính Nobita vẽ.
Những lần từ Sài Gòn hay
Bangkok về Nha Trang tôi đều ghé thăm anh chị, anh cũng rất vui và tiếp tôi như
tiếp một đứa em ở xa về, Tết rồi, ghé thăm trước Tết, anh dốc bầu tâm sự nhưng
đọng lại quan trọng nhất là một dự phóng anh muốn thực hiện sau Tết mà anh
ấp ủ đã lâu, mọi thứ đã chuẩn bị xong
rồi, chỉ chờ bắt tay thực hiện. Tôi chỉ thưa rằng: biết chuyện này em rất mừng, mong rằng ăn Tết xong, ngày rộng tháng dài anh vào việc vì thời
gian và sức khỏe sẽ không chờ anh, nếu không làm được coi như anh có lỗi với
con cháu và thế hệ nhỏ sau này.
Bây giờ đã là 21 tháng giêng
âm lịch, không biết ở bên ấy anh Sáu đã bắt đầu chưa, có trục trặc gì không?,
cũng thấy lo vì anh Sáu tuổi Hợi, Tết năm sau anh vào tuổi 80, xa xăm quá không
thể làm gì ngoài việc chờ địa chỉ email của cô Thu, con gái anh để gửi thư về
thúc hối vì tôi biết, riêng việc này, với anh, tôi khá có uy tín và thầm cầu
chúc anh thành công, Anh Sáu nhé!
Cảm động về những kể về Chút gì còn lại của Cụ Trầm Xuân Sáu. Về những ngày- xưa-anh-nghĩ-là-đã-không-là-như-anh-nghĩ!
Trả lờiXóaCùng là những mến yêu, kính trọng của Bác với Người Bạn vong niên.
.
Bài viết thật xúc động.
Em xin được sẻ chia và cầu chúc điều tốt đẹp cho vong linh CỤ.
.
Chào Bác!
Cám ơn bác VanPham đã hiểu và chia sẻ tấm lòng của HN với anh Sáu, bác mà gặp anh ấy, HN nghĩ bác sẽ rất thích.
XóaMong bác Sáu siêu thoát sang cõi khác yên bình hơn cõi ta bà này.
Trả lờiXóaMột lời chúc, một cầu mong nghe mà thấy đã đời bác Bu ạ!
XóaMỘNG NỬA KHUYA
Trả lờiXóaNửa đêm mộng mị phiêu bồng
Dở dang phú quí tơ đồng lỗi duyên
Cầu xin một giấc ngủ yên
Bảy mươi tròn lẻ mãn viên cuộc đời
Tiếc chi hoa bướm một thời
Trắng tay rồi cũng một đời trắng tay
Tấm thân tứ đại dan dày
Bụi tro rồi cũng đến ngày bụi tro
Thẩm Diên An - 2005
Bài thơ viết cũng bảy tám năm rồi. Cám ơn Nô đã gửi lên để bạn bè hiểu thêm về người đã khuất.
XóaMay còn một tấm hình chụp chung với bác Sáu để nhớ anh Hồng Ngọc nhỉ!
Trả lờiXóaCó lẽ sẽ là bất ngờ với gia đình nếu họ biết HN cũng còn vài ba tấm hình và 3-4 đoạn ghi âm anh em nói chuện tâm tình nữa. Cám ơn GM về những suy nghĩ này.
XóaBác Sáu có cái thanh thản của người “Thất thập cổ lai hy”. Trên tuổi 70 rồi thì không còn tiếc chi cái thú hoa bướm nữa mà chỉ cần một giấc ngủ yên. Không hiểu sinh thời bác có quy y Tam bảo không, chứ đọc thơ thấy bác hiểu đạo Phật lắm. Triết lý nhà Phật cũng nói con người ta lọt lòng với hai bàn tay trắng, rồi giàu có ức vạn thì cũng ra đi với hai bàn tay trắng, chỉ mang theo duy nhất là NGHIỆP - cái do chình mình tạo ra lúc đang sống, để rồi nó dẫn ta đi đầu thai, luân hồi… Nghiệp không hình không tướng cho nên “Trắng tay rồi cũng một dời trắng tay” là vậy.
Trả lờiXóaBác Sáu thanh thản còn vì bác hiểu rất rõ “Tấm thân tứ đại dan dày”. Tứ đại ấy là địa, thủy, phong, hỏa. Bốn yếu tố này là sắc trong ngũ uẩn: sắc, thọ, tưởng, hành, thức. Cái tôi, cái bản ngã chung quy cũng là ngũ uân mà thôi. Nhưng địa, thủy, phong, hỏa là vô thường, là thay đổi liên tục, cho nên kinh Bát nhã mới nói: NGŨ UẨN GIAI KHÔNG. “Bụi tro rồi cũng đến ngày bụi tro” là cái chân lý hiển nhiên mà bác hiểu và chấp hành nghiêm túc.
Nhà Phật tính ra trong một ngày đêm con người ta chết đi sống lại 6.400.099.980 lần. Trong 80 năm thượng tại bác Sáu của chúng ta đã từng “chết” rất nhiều lần …chỉ có lần này là cuối cùng để Hồng Ngọc và chúng ta vĩnh biệt bác vậy.
Anh Bu ơi, tiếc là Bác Sáu không đọc được entry này, những cmt của bè bạn và nhất là lời bình thơ ở trên của anh!. Giá mà người thân trong gia đình bác đọc được có lẽ họ cũng cảm thấy nhẹ lòng như HN. Cám ơn anh,
XóaBác Bu đã đúc kết gọn triết lý của nhà Phật chỉ trong vài giòng comment.
XóaVâng, chính NGHIỆP LỰC mà ta tạo ra ở cõi ta bà này sẽ dẫn ta đi..
Anh HN ơi, có phải cái ông Sáu mà NT có gặp hôm ở nhà anh Cuồng Từ (14/2) không hở anh?
Trả lờiXóaKhi biết tin anh ấy qua đời, trong cả chuỗi liên tưởng của HN có lần gặp ở nhà anh CT có cả NT, "anh em nhà Võ Cạnh" và hình như NT cũng có lần ngồi uống ở Vĩnh Trung có anh Sáu nữa?
Trả lờiXóaXin chia buồn với HN. Ông anh văn nghệ của HN là người rất tài hoa.
Trả lờiXóaBức kí họa của Nobita cũng tài hoa lắm.
Xóa@ BT: Cám ơn BT, HN cũng thấy anh ấy tài hoa và tính tình dễ thương lắm.
Xóa@ Bu: Nobita vẽ cho bạn bè rất có thần!
Em xin chia buồn với anh Hongngoc về người Anh đáng kính này nha .
Trả lờiXóaCám ơn MTB, mai mốt em về Nha Trang sẽ không được gặp anh ấy rồi!
Trả lờiXóagiao đã qua nỗi đau buồn vì mất bạn nên hiểu lòng anh.
Trả lờiXóaxin được thành tâm chia buồn cùng anh!
Cám ơn giao đã đọc và cảm thông.
XóaNora hỏi thăm bác HN.
Trả lờiXóaCó phải anh Sáu đã viết hoàn chỉnh lại cuốn Mai Hoa dịch và đưa nhờ NXB in nhưng bị "người ta" cuỗm giấu bẵng mà lại bảo là sách mất, rồi sau đó in dưới tên khác không?
Trả lờiXóaThương cho một con người có tâm!
"Chữ Tâm kia trọng bằng ba chữ tài" (câu chữ của Trạng Trình Nguyễn Bỉnh Khiêm đó. Tâm trong cụm từ: Tâm Đức Khẩu Thành.)